دکتر سيد محمود ابراهيمي در گفتوگو با خبرنگار پژوهشي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) اظهار کرد: از آن جا که ايزولههاي مختلف آنفلوانزاي «آ» از کشوري به کشوري ديگر و نيز منطقهاي به منطقه ديگر، فرق دارد، واکسنهاي رايج آنفلوانزا در کشور، علاوه بر اين که نقش محافظتي در برابر اين بيماري نداشته و عمدتا جنبه تجاري دارند، عامل فشار ايمني هم هستند.
به گفته عضو هيات علمي دانشگاه بقيه الله (عج)، آزمايش صورت گرفته براي دستيابي به اين نتايج بر روي واکسنهاي رايج مصرفي در ايران صورت گرفته و در اين آزمايش مشخص شده واکسنهاي وارداتي از تمام انواع آن، در برابر ويروسهاي در گردش ايران نقش محافظتي نداشته و نتايج اين تحقيق نيز در ژورنال معتبر ويرولوژي که داراي نمايه پايگاه «پاپ مد» است به چاپ رسيده است.
ابراهيمي با بيان اينکه سه نوع واکسن غيرفعال آنفلوانزا در دنيا وجود دارد، گفت: واکسن هاي حاوي ويروس کامل در صنعت طيور کاربرد دارد؛ اما واکسن هاي حاوي ويروس شکسته شده (اسپليت) و واکسن هاي حاوي اجزاء (ساب يونيت) به علت واکنش منفي کمتر، مصرف انساني دارند.
وي با تاکيد بر اين که اثر محافظتي تمامي واکسنهاي رايج بر پايه «گليکوپروتئين غشايي» و ناپايدار «هماگلوتينين (HA)» است، تصريح کرد: به طور کلي به دليل موتاسيون پي در پي، ويروس هاي آنفلوانزاي«آ» هر منطقه با منطقه جغرافيايي ديگر تفاوت هايي دارند؛ لذا به دليل تغييرات مداومي که از نظر آنتيژني در اين ويروس پديد ميآيد هر ساله واکسنهاي سه گانه ويروس آنفلوانزا مطابق با سويه هاي جديد و شايع شده همان سال تهيه و توليد ميشود.
از آن جا که ايزولههاي مختلف آنفلوانزاي «آ» از کشوري به کشوري ديگر و نيز منطقهاي به منطقه ديگر، فرق دارد، واکسنهاي رايج آنفلوانزا در کشور، علاوه بر اين که نقش محافظتي در برابر اين بيماري نداشته و عمدتا جنبه تجاري دارند، عامل فشار ايمني هم هستند
به گفته دکتر ابراهيمي، نقش اصلي در اين مورد به سازمان بهداشت جهاني سپرده شده است و سويههاي جديد اعلام شده از طرف اين سازمان براي تهيه واکسن مصرفي در نظر گرفته ميشود.
وي با بيان اين که در کشورهاي صنعتي به شرطي که ارتباط مناسب بين آنتي ژنهاي واکسن و ويروس هاي در گردش برقرار باشد، واکسن هاي آنفلوانزا تقريباً 70 تا 90 درصد محافظت عليه حالت باليني بيماري در افراد سالم بالغ ايجاد مي کنند، تصريح کرد: اين در حالي است که ايزوله هاي مختلف آنفلوانزاي آ، نه تنها از کشوري به کشوري، بلکه منطقه به منطقه نيز با هم فرق دارند. در نتيجه اين واکسنهاي رايج هيچ گونه نقش محافظتي در کشورهاي وارد کننده نميتواند داشته باشد و بيشتر جنبه تجاري دارند.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي بقيه الله با بيان اينکه ادعاي تجاري بودن واکسنهاي رايج آنفلوآنزا از لحاظ تئوري نيز قابل اثبات است اظهار کرد: چنانچه اين نوع واکسن ها مثل واکسنهاي آبله، سرخک و فلج اطفال نقش موثر و کنترلي داشتند، هر سال جامعه با اپيدمي ها و پاندمي آنفلوانزا مواجه نميشد؛ يا درصد شيوع اين بيماري اندکي کاهش مييافت؛ بنابراين به جرأت مي توان گفت که کمبود واکسن آنفلوانزا در بازار بخاطر تحريم يا مشکلات ارزي، مي تواند فرصتي باشد تا مردم و سياستگذاران واردات واکسن، از طريق مقايسه شيوع آنفلوانزاي امسال با سالهاي قبل، به عدم کارايي اين واکسنهاي تجاري پي ببرند.
وي تاکيد کرد: متاسفانه اين نوع واکسنها عليرغم عدم کارايي، عامل فشار ايمني هم هستند. به اين دليل است که گليکوپروتئين هماگلوتنين موجود در اين گونه واکسنها ايمنوژن و عامل تحريک سيستم ايمني هومورال خيلي خوبي محسوب مي شوند. اما تحريک يک جانبه سيستم ايمني هومورال خود به نوعي باعث «فشار ايمني» مي شود که در آن ويروس آنفلوانزاي «آ» طبق قانون بقاء و با موتاسيونهاي پي درپي قصد گريز از اين سد دفاعي ناشي از آنتي باديها را دارد که مي تواند باعث اپيدمي ها و پاندميهاي پي در پي شود.
وي با اشاره به اين که مقالات متعددي درباره عدم کارايي واکسنهاي آنفلونزا در جهان منتشر شده است، ادامه داد: متاسفانه همين مشکل و عدم کارايي در مورد واکسنهاي مورد استفاده در صنعت طيور در ايران و جهان نيز صادق است و ويروس آنفلوانزاي «آ» با وجود عرضه واکسنها، هر سال بيشترين خسارت را بر اين صنعت حياتي که نقش موثري در امنيت غذايي کشورها دارد وارد مي کند.
به گفته دکتر ابراهيمي ويروس آنفلوانزا بزرگترين معضل بهداشتي و اقتصادي تمام کشورها قلمداد مي شود و کنترل اين ويروس موذي و حتي ساخت واکسني موثر از آنفلوانزاي «آ» که بتواند سيستم ايمني سلولي و ذاتي را به خوبي تحريک کند از اولويتهاي تحقيقاتي تمام کشورها قلمداد مي شود